شبكه ما

عنكبوت (تارتنك يا كارتنك[۱] يا تاربافك جولاه يا جولاهي) جانور بي مهرهٔ شكارگري است كه داراي بدني دوبخشي و هشت پاست. عنكبوت‌ها فاقد بخش‌هاي جوندهٔ دهان و بال‌اند. آن‌ها در راستهٔعنكبوت‌ ها طبقه‌بندي مي‌شوند كه خود يكي از چند راستهٔ ردهٔ بزرگتر عنكبوتيان (تاربافان) است.

ردهٔ تاربافان دربردارندهٔ گونه‌هايي چون كژدم و كنه است. توانايي تنيدن تار ارثي است و عنكبوت اطلاعات مربوط به اين توانايي را به شكل ماده وراثتي از والدين خود به ارث برده‌است. برخي گونه‌هاي عنكبوت بسيار سمي و خطرناك اند و زهرشان آن قدر قوي است كه مي‌تواند انسان را بكُشد. عنكبوت بيوه سياه، عنكبوت تورقيفي سيدني و... از گونه‌هاي خطرناك عنكبوت اند 

بيشتر عنكبوت‌ ها تار مي‌تنند كه معمولاً به صورت رشته‌اي پروتئيني از غده‌هاي تارتنِ انتهاي شكم آن‌ها ترشح مي‌شود. بسياري از گونه‌ها از تار براي شكار استفاده مي‌كنند؛ به اين صورت كه توري يا پرده‌اي مي‌تنند كه حشرات در آن به دام مي‌افتند؛ ولي گونه‌هاي فراواني هم هستند كه آزاد شكار مي‌كنند. از تار براي بالا رفتن از جايي، ايجاد ديوارهاي هموار در لانه‌هاي زيرزميني، ساختن ساك تخم، درپيچيدن صيد، و نگهداري موقت اسپرم، و خيلي كارهاي ديگر استفاده مي‌شود.

تار عنكبوت از نخ‌هاي ابريشم مانند درست شده است. نخ‌هايي كه خودش ايجاد كرده و خودش ريسيده است و از آن نخ‌ها تار را بافته است. كارتونك (عنكبوت) تار را به شكل هندسي و محكم در مي‌آورد و براي شكار مگس دام قرار مي‌دهد. اين تارها ابتدا به صورت مايع هستند و به شكل نخ نازكي از بدن عنكبوت خارج مي‌شوند و سپس در تماس با هوا خشك شده و مانند نخ مي‌شوند. قطر تار عنكبوت حدود يك دهم تار موي انسان است.

اين تارهاي صاف و شفاف، بسيار نرم و سبك و در عين حال بسيار مقاوم هستند. حتي مي‌توان گفت تار عنكبوت از فولاد هم سخت‌تر است. پروتئيني كه عنكبوت را قادر مي‌سازد خود را آويزان كند و همچنين به شكار طعمه كمك مي‌كند، نظر دانشمندان را به خود جلب كرده است. مولكول‌هاي اين پـروتئين بسيار كشسان و قـوي هستند، تقريباً ۲۰ برابر از نايلون كشسان‌تر و ۹ برابر از فولاد در قطر مساوي قوي‌تر است.